Lijstjestijd! Best of 09

Jawel, lijstjestijd. Hier is de eerste:

Beste platen van 2009:

En dan heel eerst nog de spelregels: Best ofjes en greatest hits doen niet mee, nieuwe live-releases en 'various artists' albums wel.

1.Elbow & The BBC Orchestra - The Seldom Seen Kid Live at Abbey Road
Alhoewel The Seldom Seen Kid uit 2008 is, is deze versie van het album samen met het BBC Orchestra van 2009, en van een ongekende schoonheid. Het orkest en het koor voegen heel wat moois toe aan deze toch al prachtige plaat. On A Day Like This is nu waarlijk episch.

2. Animal Collective - Merriweather Post Pavillion
Een 'band' die al tijden aan de weg timmert, maar dit is het eerste wat ik van ze hoor. En damn wat is het goed. Ze hebben een aantal luisterbeurten nodig, maar daarna kan je niet anders dan meewiegen en zingen met de prachtige vocalen tussen die rare melodietjes en biepjes in. My Girls is het beste nummer van 2009.

3. The Avett Brothers - I and Love and You
Op het nippertje ontdekt deze plaat. Major Label debuut van de broers, Rick Rubin produceert. Uitstekende liedjes die een mengeling vormen tussen bluegrass, rock, folk, pop en eigenlijk alles. Gewoon góede liedjes. Teksten soms wat simpel, maar doordat ze zo oprecht gebracht worden, is dat juist goed. 'It's not the chase that I love, it's me following you.'

4. Leonard Cohen - Live in London
De meester hemzelf, na jaren weer op tour wegens geldgebrek en een gehaaide manager. Een basstem die je niet onbewogen kán laten. Alle klassiekers komen voorbij. Met name de intrumentatie is ontzettend goed. Paar instrumenten die ik niet ken. En dan vertelt Cohen je ook nog eens de zin van het leven, het grote geheim tijdens dit concert.

5. Paolo Nutini - Sunny Side Up
Deze man kan stiekem heel veel. Vergis je niet, dit is meer dan wat aanstekelijke popdeuntjes. Hij put uit een heel arsenaal aan muziekstijlen, klinkt alsof hij drie keer zo oud is, maar o man wat doet hij het goed.

6. Kyteman - The Hermit Sessions
7. Norah Jones - The Fall
8. Kings of Convenience - Declaration of Dependance
9. Grizzly Bear - Veckitamest
10.Various Artists - Dark Was the Night

De zin van het leven - 1

Ietwat zoekend kijk ik naar de drankkast in de bar. 'Ze hebben hier schijnbaar alleen matige whisky's', merk ik op. Het is al laat, wij zijn de laatsten in de kroeg. De baas is godzijdank een alcoholist, dus die hoeft ons niet weg te hebben. Ik probeer nog wat intelligente opmerkingen te maken. En slaag daar in. Wij, een groep van vier studenten, zijn immers op zoek naar de zin van het leven, onszelf, ja eigenlijk een antwoord op álle grote en kleine levensvragen. Een bepaalde mate van pretentieusheid is hierbij noodzakelijk. Anders is het té verleidelijk om in relativisme te verzanden.

Enfin, de zin van het leven dus. 'De vrouw', werp ik op. 'De kunst', zegt mijn amice Jacobse. Oja, het gezelschap waarin ik verkeer. Naast de alcoholische barman bevindt zich aan mijn linkerzijde mijn trouwe drinkebroeder van Horst. Tegenover mij een smalende Vleugels, rechts van me Jacobse. Dit gezelschap komt nogal vaak bij elkaar, we zijn dan ook al een tijdje op zoek naar de zin van het leven. Echter vanavond slaan we spijkers met koppen. Jack Spijkerman heeft immers weer een succesvol tv-programma, dus alles is mogelijk.

Vrouwen? Kunst? Drank? De misselijkmakende uitdrukking 'je ding doen'? Bah, je ding doen.
Het antwoord hierop is ja. Het totaal is de zin van het leven. Nu denkt u wellicht, 'CLICHÉ'. U heeft gelijk. De strijd tegen het cliché is echter een bittere, die we lang geleden opgegeven hebben. Ik neem er eentje: vrouwen vallen op foute mannen. Dat klopt. Wij maken echter de volgende stap. En die stap is een vragend gesteld 'Dus?'. Drie mogelijkheden: Je eigen natuur verloochen en foute man worden, dat niet doen en je dagen eenzaam slijten. Drie: de gulden middenweg. De laatste is de juiste. (Jaja, ook dat is een cliché, dat gaan we nu niet bij iedere stap naar de zin van het leven vaststellen). Maar goed, concluderend: als je des avonds gaat drinken moet je jezelf als een redelijk assertieve klootzak opstellen om in conctact met een chick te komen. Benodigdheden: alcohol en eventueel bijgewerkt schaamhaar voor de harigen onder ons.

Maar dit is toch allang bekend? schijnbaar wel, maar het is ons vieren (20 jaar oud) nog niet gelukt die oude romatische notities van vrouwen veroveren wijl respect te tonen van ons af te schudden. Laat dat de zonde van de jeugd zijn.

Goed. Nu we kort vrouwen aangestipt hebben, is het noodzakelijk om de kunst in ogenschouw te nemen. Het uitgangspunt hierbij zijn helden. Wie zijn je helden? Dat antwoord is voor iedereen verschillend. Hoe kom je aan die helden?

Het antwoord daarop zal in de volgende aflevering van 'De zin van het leven' verschijnen. In deze serie leg ik de zin van het leven bloot, wijl wat superhippe popcultuur referenties te maken.

Memorabilia

Kommer en kwel, een man die langzaam crepeert net voorbij de Muur. Neergeschoten door grenswachten, niemand kon helpen. Ofja 'kon'. Definities van zulke woorden zijn niet makkelijk te geven. Terug waren deze beelden de afgelopen dagen. Op het keerpunt geboren ben ik, '89. De Muur viel. Een onterecht zinnetje, aangezien deze omver werd geworpen. 'Toen viel de Muur' is niet juist. Het is makkelijk koketteren met helden uit die tijd. Icoon Gorbatsjov werd ruimschoots van stal gehaald. 'Ik was het niet', zei hij. Of in ieder geval iets in die trant. Dat deed me denken, en meer mensen, over de vraag: wordt de geschiedenis bepaald door uitzonderlijke individuen, of zijn individuen slechts een speelbal van de onvermijdelijke wandel der gebeurtenissen? Gorbatsjov vindt het laatste.

Tot mijn spijt moet nu de braakseltekst 'de waarheid ligt in het midden' uitgesproken worden. Het is niet zwart, het is niet wit, echte kennis is vaak grijs. Maar met zulke nietszeggende woorden is het makkelijk schrijven. Ja, nutteloos welhaast. Vrij diep is mijn zuchten dan ook, gevangen door de nuance. En dan word ik ook nog eens geconfronteerd met een pijnlijk te noemen gebrek aan kennis over deze periode. Goodbye Lenin!, die heb ik gezien. Dat afgrijselijk dure museum bij Checkpoint Charlie bezocht. Nog even overwogen een stukje Muur te kopen. Maar toen werd ik wel écht overmand door de ironie.

Stukjes Muur, trots van de communisten, als toeristische memorabilia voor twintig euro te koop. Is dat de 'les' de te leren valt?

Klokken

De trein wiegt mij in een prettige halfslaap. Verderop in de coupé klinkt wat Marokkaanse muziek. Maar mijn medereizigers zijn allen opgesloten in hun eigen wereld, hun eigen Ipod oortjes. Spoorstudenten en zakenmannen. Het is donker, ik zie alleen de verlichte snoepautomaten en de klokken op ieder station. Die klokken, die zouden mooier, grootster moeten zijn. Het station drááit om tijd; vertragingen duren te lang, afscheid te kort. De klok is het levensbloed van het station. Het is dan ook onbegrijpelijk dat het een lelijk, simplistisch blauw-wit ding is. Het zou een klassieke, luid tikkende klok moeten zijn.
Terwijl de trein vertrekt laat een schoonmaker een vuilniszak openscheuren.

De lantaarnpalen schieten voorbij, ook al zo lelijk. Iemand trekt een blikje open, ik heb dorst. De conducteur komt binnen, een dikke veertiger met snor. Hij blaakt zijn plichtmatig 'Goedenavond!'. Iedereen zwijgt, behalve ik. Ik groet hem, een beleefdheid die ik van mijn grootmoeder heb overgenomen.
De man waggelt verder, en de trein raakt steeds leger.
Ik vraag me af hoeveel mensen de machinist al heeft doodgereden. Triest is het, droevig, als laatste daad het spoornet te ontregelen.
Nog altijd beter dan je vrouwelijke klasgenoten dood schieten. Ik staar naar mijn reflectie en probeer tot een Groter Begrip te komen.

Sofie

Het Sticht gaat gebukt onder de schemering. Om mij heen fietsen studenten met goedkope flessen wijn hun ondergang tegemoet. Met kloppend hart betreed ik de Albert Heijn. Ongerust spied ik om me heen tot ik haar zie.
Sofie.

Het mooiste kassameisje dat er is. Ze heeft een verraderlijk onschuldig gezichtje, skinny jeans en lieve borstjes. Ze is wat Hepburnesque, klassiek in haar schoonheid. Ik staar een tijdje naar haar, en vervolgens naar de bananen, komkommers, pruimen en ander suggestief fruit. Vervloek die banaliteit. Ik ben zwak, vleselijk zwak. Ik bevlek haar, bevuil haar met mijn zieke fantasieën.

Ik besluit een maaltijdsalade te eten, maar dan met schnitzel en friet. De rij bij Sofie is altijd langer. De andere kassameisjes, lelijk en dik in vergelijking, moeten wel jaloers zijn. Bevend leg ik mijn boodschappen op de band. Schichtig kijk ik haar aan. Ze glimlacht, geeft me een musicalpunt en het bonnetje. In een daad van uiterste moed raak ik daarbij haar hand aan. Een warme schok gaat door me heen.

Ah, de prachtige ledigheid van het bestaan.

Vlietuigen en voetbalplaatjes

Met gefronsde wenkbrauw en een bruine pretpaal in mijn hand bezie ik de Neerlandse werkelijkheid. Een ongebreidelde zucht naar een groepsgevoel, hoe misplaatst ook. Vliegtuigcrash, voetbalplaatjes. Twee 'fenomenen' die dit goed illustreren.
Het nieuws staat er al twee dagen bol van. De crash. Het kon me weinig boeien. Dat zal mijn pragmatisme zijn, ik kom altijd aan met de aloude vergelijking van auto-ongelukken. 9 Doden, niet echt indrukwekkend.
Enfin. De media naar schiphol. De volleerde ramptoeristen waren er al eerder. Voor de buis genieten van de helden die het vliegtuig weer inrenden, een overdaad aan de uitdrukking 'Ik weet niet wat ik gedaan zou hebben'.
Het schept een duidelijk thuisgevoel.

Net als de voetbalplaatjes. De mooiste illustratie vind ik de Marokkaanse AH-vakkenvuller die oerhollandse jochies de deur wijst. Bedelen mag niet. Zelf vraag ik altijd voetbalplaatjes, om ze dan in de prullenbak te gooien. Ja, zo ben ik.
Het 'gaat uiteraard nergens over', maar dat is een van de meest holle zegswijzen die bestaan. Wat gaat wel 'ergens' over, en wie kan dat bepalen?

Ruilmiddagen, begerige blikken bij het openscheuren van de pakjes. Fokke en Sukke maken een grap. Nederland is ontzettend bang. Ik spreek op deze overtuigde toon, omdat dit de waarheid is. De onzekerheden zijn talrijk. Economie en veiligheid de voornaamste op dit moment.
Nederland is op zoek naar geruststelling. Of dat nu van Wilders komt of voetbalplaatjes. Dat is geen verwijt, maar menselijk.

Toch leidt het tot de vraag wie 'wij' zijn? (Excuses voor de vele aanhalingstekens maar ik heb nu eenmaal een gebrekkig palet aan stijlmiddelen.)
Wat voor land willen we zijn, waar is ons land eigenlijk op gebaseerd? Is ons land überhaupt te rechtvaardigen?
Ik zie het liever als een toevallige samenloop van omstandigheden, die goed is uitgepakt.

Want lieve mensjes, we kunnen wel azijnpissen, navelstaren en doorzeiken. Uiteindelijk is mijn voetbalplaatjesalbum stiekem vol.

Koch

Achter in het café een woning. De scheidingswand was van glas, een oud vrouwtje zat rustig oud te zijn. De hele gebeurtenis scheen haar in het geheel niet te boeien.

We zijn bij een avondje cultuur met kleine c. Schrijvers die over boeken vertellen, een geestig bedoeld intermezzo en een BoekenBingo.
Herman Koch wisselt een kneuterige consumptiebon in voor een biertje. In zijn hoofd kan ik niet kijken, maar ik kan me niet voorstellen dat hij enthousiast wordt van de verzamelde huisvrouwen en cultureel verantwoorde studenten.
Een goed publiek is net zo zeldzaam als een goede schrijver.

Voordat Herman aan het woord komt, mag een gefaald creatuur eerst vertellen over zijn depressie. De laatste vraag aan de beste man was waarom hij geen zelfmoord gepleegd had. Het antwoord ontging me, de ironie van de vraag was te mooi. Hij had een snor, die man.

Herman gaat achter het biljart zitten. Deze was door er een oerlelijk tapijt over te draperen tot interviewtafel omgetoverd. Een klein aapje zit gespannen te wachten met een trommeltje en bekkens in zijn handjes. Het interview verliep amateuristisch. De interviewster luisterde te graag naar zichzelf, en was bovendien niet in staat vervolgens een vraag te stellen. Voor een boeiende dialoog was het niveauverschil te schrijnend. Over prominente aanwezigen bij zijn boekpresentatie: 'Erica Terpstra viel af.'
Vol geestdrift roffelt het aapje. Pa-dah-klets.